Standardy ochrony małoletnich w Gminnej Bibliotece Publicznej w Liszkach

Podstawa prawna:

Ustawa z 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym

(t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 560).

Ustawa z 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1606).

CEL

Zapewnienie bezpieczeństwa małoletnim, dbałość o ich dobro, uwzględnianie potrzeb
i podejmowanie działań w ich jak najlepszym interesie.

Naczelną zasadą wszystkich działań podejmowanych przez pracowników Gminnej Biblioteki Publicznej w Liszkach (dalej – GBP w Liszkach) jest działanie dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie. Pracownicy biblioteki traktują dziecko z szacunkiem oraz uwzględniają jego potrzeby. Niedopuszczalne jest stosowanie przez pracownika wobec dziecka przemocy
w jakiejkolwiek formie. Pracownik biblioteki, realizując te cele, działa w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych biblioteki oraz swoich kompetencji.

Dobro i bezpieczeństwo małoletnich jest priorytetem wszelkich działań podejmowanych przez pracowników biblioteki.

Niniejszy system ochrony małoletnich przed krzywdzeniem określa procedury interwencji, działania profilaktyczne, edukacyjne, zasady zapobiegania krzywdzeniu, a w sytuacji gdy do krzywdzenia doszło, zasady zmniejszenia rozmiaru jego skutków poprzez prawidłową
i efektywną pomoc małoletniemu oraz wskazuje odpowiedzialność osób zatrudnionych
w bibliotece za bezpieczeństwo małoletnich do niej uczęszczających.

Niniejsze Standardy zostały opublikowane na stronie internetowej biblioteki, są szeroko promowane wśród pracowników, rodziców i małoletnich korzystających z jej usług i będą weryfikowane nie rzadziej niż co dwa lata.

Wstęp – Słowniczek terminów

1. Dzieci/Małoletni – każda osoba do ukończenia 18 roku życia.
2. Krzywdzenie dziecka – popełnienie czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę dziecka, lub zagrożenie dobra dziecka, w tym jego zaniedbanie.
3. Biblioteka – Gminna Biblioteka Publiczna w Liszkach (również GBP w Liszkach).
4. Pracownik Biblioteki – każdy pracownik GBP w Liszkach bez względu na formę zatrudnienia, w tym współpracownik, stażysta, wolontariusz lub inna osoba, która z racji pełnionej funkcji lub zadań ma kontakt z dziećmi.
5. Opiekun dziecka – osoba uprawniona do reprezentacji dziecka, w szczególności jego rodzic lub opiekun prawny, a także rodzic zastępczy.
6. Instytucja/placówka – każda instytucja świadcząca usługi małoletnim lub działająca na rzecz małoletnich.
7. Kierownik – osoba, która w strukturze organizacyjnej jednostki jest uprawniona do podejmowania decyzji.
8. Zgoda rodzica dziecka – zgoda co najmniej jednego z rodziców dziecka. W przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka konieczne jest poinformowanie rodziców
   o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinny,
9. Osoba odpowiedzialna za Internet – pracownik wyznaczony przez Kierownika, sprawujący nadzór nad bezpiecznym korzystaniem z Internetu przez małoletnich na terenie jednostki,
10. Osoba odpowiedzialna za Standardy Ochrony Małoletnich –  Kierownik lub wyznaczony przez Kierownika pracownik sprawujący nadzór nad realizacją Standardów Ochrony Małoletnich przed krzywdzeniem,
11. Dane osobowe dziecka – wszelkie informacje umożliwiające identyfikację dziecka.
12. Standardy Ochrony Małoletnich – zwane Standardami.

Rozdział I

Postanowienia ogólne

1. Celem Standardów Ochrony Małoletnich jest:

a) zwrócenie uwagi pracowników biblioteki na konieczność podejmowania wzmożonych działań na rzecz ochrony małoletnich przed krzywdzeniem,

b) wypracowanie adekwatnej procedury do wykorzystania podczas interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia małoletnich.

2. Pracownicy biblioteki w ramach wykonywanych obowiązków zwracają uwagę na czynniki powodujące wzrost ryzyka krzywdzenia dziecka oraz stosują zasady określone
w Standardach.

• Niedopuszczalne jest stosowanie przez personel wobec dziecka jakiejkolwiek formy przemocy.
• Ze Standardami zapoznawany jest cały personel biblioteki. Każdy pracownik po zapoznaniu się ze Standardami składa oświadczenie, które następnie umieszcza się w jego aktach osobowych (wzór oświadczenia stanowi załącznik nr 5). Standardy udostępniane są małoletnim i dorosłym użytkownikom biblioteki przez publikację ich na stronie internetowej biblioteki oraz przez wywieszenie wydruku na tablicy ogłoszeń.
• Pracownik wyznaczony przez Kierownika, sprawuje nadzór nad realizacją Standardów Ochrony Małoletnich i  jest odpowiedzialny za prowadzenie rejestru zgłoszeń i interwencji (wzór rejestru stanowi załącznik nr 8).
• Za monitoring bezpieczeństwa urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu, z których korzystają użytkownicy odpowiedzialni są wyznaczeni przez Kierownika pracownicy biblioteki głównej oraz filii.

Rozdział II

Zasady bezpiecznej rekrutacji personelu

1. Standardem jest rekrutacja pracowników odbywająca się zgodnie z zasadami bezpiecznej rekrutacji. Pracodawca weryfikuje kwalifikacje kandydata, w tym jego stosunku do wartości podzielanych przez placówkę, takich jak ochrona praw małoletnich i szacunek do ich godności.
2. W każdym przypadku biblioteka musi posiadać dane pozwalające zidentyfikować osobę przez nią zatrudnioną, niezależnie od podstawy zatrudnienia (także stażystę, praktykanta, wolontariusza) tj. imię (imiona) i nazwisko, datę urodzenia oraz dane kontaktowe osoby zatrudnianej.
3. Zgodnie z art. 21 ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępstwami na tle seksualnym osoba zatrudniająca przed zawarciem umowy sprawdza kandydata w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym (rejestr elektroniczny z dostępem ograniczonym). Sprawdzenie w rejestrze sprawców dokumentuje się wydrukiem informacji zwrotnej wygenerowanej z Rejestru. Jednocześnie figurowanie kandydata w Rejestrze wyklucza możliwość nawiązania z nim stosunku pracy.
4. Kandydat składa oświadczenia o posiadaniu pełnej zdolności do czynności prawnych
   i korzystaniu z pełni praw publicznych; o niekaralności oraz o toczących się postępowaniach przygotowawczych, sądowych i dyscyplinarnych (wzór oświadczenia stanowi załącznik nr 1).
5. Jeżeli kandydat posiada obywatelstwo inne niż polskie, przedkłada pracodawcy:

a) informację z rejestru karnego państwa obywatelstwa uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi, bądź informację
z rejestru karnego, jeżeli prawo tego państwa nie przewiduje wydawania informacji dla w/w celów;

b) pod rygorem odpowiedzialności karnej, oświadczenie o państwie/ach zamieszkiwania
w ciągu ostatnich 20 lat, innych niż Rzeczypospolita Polska i państwo obywatelstwa;

c) jeżeli mieszkał w innych państwach w ciągu 20 lat niż Rzeczypospolita Polska i państwo obywatelstwa, informację z rejestrów karnych tych państw uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi.

• Dopuszczalne jest przedłożenie przez kandydata pod rygorem odpowiedzialności karnej oświadczenia, że prawo danego państwa nie przewiduje wydawania informacji
  o niekaralności i/lub nie prowadzi rejestru karnego oraz oświadczenia, że nie był w tym państwie prawomocnie skazany.
• O zawieraniu oświadczeń pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia świadczy zawarta w ich treści klauzula: „Jestem świadomy/a odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”, która zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
• Oświadczenia, wydruki z rejestrów i zaświadczenia z KRK dołączane są do części A lub B akt osobowych pracownika.
• Zasady rekrutacji wymienione w rozdziale II od ust. 1 do ust. 8 mają również zastosowanie w stosunku do wolontariuszy, stażystów i praktykantów, z tym że dokumenty potwierdzające weryfikację dołącza się do właściwej teczki aktowej.

Rozdział III

Zasady bezpiecznych relacji personelu z małoletnimi, w tym zachowania niedozwolone

1. Pracownicy biblioteki działają wyłącznie w ramach obowiązującego prawa powszechnego, regulaminów wewnętrznych biblioteki oraz swoich uprawnień i kompetencji.
2. Zasady bezpiecznych relacji personelu z małoletnimi obowiązują wszystkich pracowników biblioteki, stażystów, praktykantów i wolontariuszy.
3. Podstawowe standardy określające zasady, o których mowa w ust. 2 obejmują
   w szczególności:
4. zachowanie cierpliwości i szacunku w komunikacji z dziećmi oraz dbałość o czytelność komunikatu adresowanego do dziecka,
5. informowanie małoletnich o zasadach korzystania z biblioteki, reagowanie na działania niepożądane,
6. prowadzenie aktywności z małoletnimi podczas spotkań, warsztatów, zajęć w obecności wyłącznie pracowników biblioteki, jak również w obecności nauczycieli, opiekunów, terapeutów pod nadzorem których grupa uczestników przebywa w bibliotece.
7. kontakt z małoletnimi odbywa się w godzinach pracy biblioteki, a w przypadku komunikacji internetowej pracownicy korzystają wyłącznie ze służbowych kanałów komunikacji (profil biblioteki, mail i telefon służbowy), czatów grupowych. Niedozwolona jest komunikacja za pomocą wiadomości prywatnych.

4. W relacji personelu z małoletnimi niedopuszczalne jest w szczególności:

1. zawstydzanie, lekceważenie i obrażanie małoletnich,
2. zachowywanie się w obecności małoletnich w sposób niestosowny, np. poprzez używanie wulgarnych słów,
3. utrwalanie wizerunku dziecka (filmowanie, nagrywanie głosu, fotografowanie) dla potrzeb prywatnych pracownika.

Rozdział IV

Procedury reagowania na krzywdzenie dziecka

1. Poinformowanie wszystkich pracowników o prawnym i społecznym obowiązku zawiadamiania instytucji o możliwości popełnienia przestępstwa, ze szczególnym uwzględnieniem przestępstw na szkodę małoletnich.
2. Wszyscy pracownicy mają dostęp do wykazu danych adresowych lokalnych placówek pomocowych, zajmujących się ochroną małoletnich oraz zapewniających pomoc w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia (m.in. ośrodek pomocy społecznej, dzielnicowy, komisariat policji, powiatowe centrum pomocy rodzinie):
3. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Liszkach, ul. Świętego Jana Kantego 5, 32-060 Liszki, tel. 12 256 33 08,
4. Komisariat Policji w Zabierzowie, ul. Sportowa 1, 32-080 Zabierzów, tel. 47 832 11 00
5. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Krakowie, al. Słowackiego 20, 30-037 Kraków,  tel. 12 397 95 64,
6. Fundacja „Dajemy Małoletnim Siłę”, ul. Mazowiecka 12/25, 00-048 Warszawa, telefon zaufania 116 111.
7. Na potrzeby Standardów opracowano procedury interwencji (wzór procedur stanowi załącznik nr 3) w przypadku ujawnienia działania na szkodę małoletniego w formie:

a) przemocy rówieśniczej,

b) przemocy domowej,

d) działania na szkodę małoletniego przez pracownika biblioteki.

• W przypadku pozyskania przez pracowników biblioteki informacji, że dziecko może być krzywdzone, osoba ujawniająca sporządza notatkę służbową z uzyskanej informacji oraz poczynionych ustaleń i przekazuje ją Kierownikowi biblioteki. Notatka może mieć formę pisemną lub mailową.
• Interwencja prowadzona jest przez Kierownika biblioteki, a pod jego nieobecność przez pracownika, o którym mowa w rozdziale I ust. 5 Standardów.
• Z przebiegu interwencji sporządza się Kartę interwencji dotyczącą przeciwdziałania krzywdzeniu małoletniego. Każda karta interwencji dołączana jest do rejestru zgłoszeń
  i interwencji, który prowadzi pracownik, o którym mowa w rozdziale I ust. 5 Standardów (wzór rejestru stanowi załącznik nr 8).
• W przypadku zagrożenia zdrowia lub życia dziecka osoba ujawniająca zdarzenie bezzwłocznie dzwoni na numer alarmowy 112. Poinformowania służb dokonuje pracownik, który pierwszy powziął informację o zagrożeniu, następnie wypełnia kartę interwencji.

Rozdział V

Zasady bezpiecznych relacji małoletniego z małoletnim, w tym zachowania niedozwolone

1. Podstawową zasadą relacji między małoletnimi przebywającymi w bibliotece jest odnoszenie się do siebie zgodne z zasadami kultury, działanie z szacunkiem, uwzględniające prawo każdego małoletniego do bezpiecznego i komfortowego korzystania z usług biblioteki oraz uczestnictwa w wydarzeniach organizowanych przez bibliotekę.
2. Grupy małoletnich uczestniczące w zajęciach bibliotecznych w ramach oferty zajęć
   i spotkań organizowanych przez bibliotekę, przebywają w bibliotece pod opieką bibliotekarzy oraz towarzyszących im nauczycieli i opiekunów wyznaczonych przez daną placówkę.
   O zasadach wzajemnego szacunku i sposobie zachowania się w bibliotece małoletni są informowane na początku spotkania.
3. Niedozwolone jest w szczególności:
4. stosowanie przemocy wobec jakiegokolwiek dziecka, w jakiejkolwiek formie,
5. używanie wulgarnego, obraźliwego języka,
6. upokarzanie, obrażanie, znieważanie innych małoletni,
7. zachowanie w sposób niestosowny, tj. używanie wulgarnych słów, gestów, żartów, kierowanie obraźliwych uwag, w tym o zabarwieniu seksualnym;
8. utrwalanie wizerunku innych małoletnich poprzez nagrywanie (również fonii)
   i fotografowanie bez uzyskania zgody.

Rozdział VI

Zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu

1. Wszystkich użytkowników biblioteki obowiązują zasady zapisane w Regulaminie korzystania z czytelni internetowej w GBP w Liszkach, określające prawa użytkownika oraz zachowania niedozwolone.
2. W bibliotece jest dostępna sieć Wi-Fi zabezpieczona hasłem.
3. Dostęp do Internetu na terenie biblioteki dla małoletniego możliwy jest pod nadzorem pracownika, na przeznaczonych do tego komputerach, znajdujących się na terenie biblioteki.
4. Bibliotekarze raz w miesiącu sprawdzają urządzenia elektroniczne z dostępem do Internetu. Ma to na celu znalezienie ewentualnych niebezpiecznych treści oraz oprogramowania.
5. W przypadku ustalenia danych osoby odpowiedzialnej za zamieszczenie niedozwolonych treści lub instalację niedozwolonego oprogramowania, pracownik biblioteki przeprowadza z tą osobą rozmowę o zasadach bezpiecznego korzystania z Internetu i szkodliwości takich treści.

Rozdział VII

Ochrona wizerunku i danych osobowych dziecka/małoletniego

1. Biblioteka, uznając prawo dziecka do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę wizerunku dziecka, zapewnia najwyższe standardy ochrony danych osobowych dzieci zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
2. Dane osobowe dziecka podlegają ochronie na zasadach określonych w Ustawie z dnia
   10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych oraz Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie
   o ochronie danych):

a) pracownik biblioteki ma obowiązek zachowania w tajemnicy danych osobowych, które przetwarza oraz zachowania w tajemnicy sposobów zabezpieczenia danych osobowych przed nieuprawnionym dostępem;

b) dane osobowe dziecka są udostępniane wyłącznie osobom i podmiotom uprawnionym na podstawie odrębnych przepisów;

• Pracownikowi biblioteki nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów utrwalania wizerunku dziecka (w jakiejkolwiek formie) przebywającego na terenie biblioteki bez pisemnej zgody rodzica lub opiekuna prawnego dziecka.
• Pracownik biblioteki nie może upubliczniać wizerunku dziecka w jakiejkolwiek formie bez pisemnej zgody rodzica lub opiekuna prawnego dziecka.
• Wyjątek stanowi sytuacja opisana w art. 81 ust. 2 pkt. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r.
  o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 2509), w której zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza. Zgoda rodzica lub opiekuna prawnego na utrwalanie i upublicznienie wizerunku dziecka nie jest wtedy wymagana.

Rozdział VIII

Zasady monitorowania i aktualizacji postanowień Standardów

1. Kierownik biblioteki jest osobą odpowiedzialną za monitorowanie realizacji Standardów, ewaluowanie i modyfikowanie zapisów Standardów.
2. Kierownik biblioteki przeprowadza wśród pracowników biblioteki, raz na dwa lata, ankietę monitorującą poziom realizacji Standardów. W ankiecie pracownicy mogą proponować zmiany Standardów (ankieta stanowi załącznik nr 6).
3. Na podstawie wypełnionych przez pracowników ankiet Kierownik biblioteki wprowadza do Standardów niezbędne zmiany i ogłasza pracownikom ich nowe brzmienie.

---

Załączniki:

---